کشکول

خاتمه : عذاب جهنم‌ 

اشاره

در ذکر چند خبر در سختی عذاب جهنم - اَعاذَنَا اللَّهُ تَعالی مِنْها - و چند قصّه‌ای از قِصَص خائفان و چند مَثَلی از مَثَلهای بُلُوهِر و یُوزاسف و غیر آن که موجب تَنَبُّهِ مؤمنان است . اما اخبار :
[در ذکر چند خبر از ائمّه اطهارعلیهم السلام
اوّل به سند صحیح از ابو بصیر منقول است که به خدمت امام جعفر صادق‌علیه السلام عرض کردم که ای فرزند رسول خدا! مرا بترسان از عذاب الهی که دلم بسیار قساوت بهم رسانیده است .
فرمود : ای ابو محمّد! مُسْتَعِدّ باش برای زندگانیِ دور و دراز که زندگیِ آخرتست که آن را نهایت نیست و فکر آن زندگانی را بکن و تهیّه آن را درست کن ، به درستی که جبرئیل روزی به نزد حضرت رسول‌صلی الله علیه وآله وسلم آمد ، رو ترش کرده و آثار اندوه در چهره‌اش ظاهر بود ، و پیش از آن ، هرگاه می‌آمد مُتَبَسِّم و خندان و خوشحال می‌آمد ، پس حضرت فرمود که : ای جبرئیل! چرا امروز چنین غضبناک و محزون آمده‌ای؟
جبرئیل گفت که : امروز دَمْ‌هایی را که بر آتش جهنم می‌دمیدند از دست گذاشتند .
فرمودند : دم‌های آتش جهنم چیست ای جبرئیل؟
گفت :ای محمّد! حق تعالی امر فرمود که هزار سال بر آتش جهنم دمیدند تا سفید شد ، پس هزار سال دیگر دمیدند تا سرخ شد ، پس هزار سال دیگر دمیدند تا سیاه شد ، و اکنون سیاه هست و تاریک ، و اگر قطره‌ای از ضریع - که عَرَقِ اهل جهنّم از چرک و ریمِ فَرجهایِ زناکاران است که در دیگهای جهنّم جوشیده و به عوض آب به اهل جهنّم می‌خورانند - در آب‌های اهل دنیا بریزد هر آینه جمیع اهل دنیا از [بوی] گندش بمیرند ، و اگر یک حلقه از زنجیری که هفتاد ذرع است و بر گردن اهل جهنم می‌گذارند بر دنیا بگذارند ، از گرمی آن تمام دنیا بگدازد . و اگر پیراهنی از پیراهن‌های اهل آتش را در میان زمین و آسمان بیاویزند ، اهل دنیا از بوی بد آن هلاک می‌شوند .
چون جبرئیل [علیه السلام اینها را بیان فرمود : حضرت رسول‌صلی الله علیه وآله وسلم و جبرئیل هر دو به گریه درآمدند . پس حق‌تعالی مَلَکی فرستاد به سوی ایشان که پروردگارِ شما سلام می‌رساند شما را و می‌فرماید که من شما را ایمن گردانیدم از آنکه گناهی کنید که مُستَوجِبِ عذابِ من شوید . پس بعد از آن هرگاه که جبرئیل به خدمت آن حضرت می‌آمد مُتَبَسِّم و خندان بود .
پس حضرت صادق‌علیه السلام فرمود : که در آن روز اهل آتش ، عظمت جهنم و عذاب الهی را می‌دانند ، و اهل بهشت ، عظمت بهشت و نعیم آن را می‌دانند . و چون اهل جهنم داخل جهنم می‌شوند هفتاد سال سعی می‌کنند تا خود را به بالای جهنم می‌رسانند ، چون به کنار جهنم می‌رسند ملائکه گرزهای آهن بر کلّه ایشان می‌کوبند تا به قعر جهنّم برمی‌گردند ، پس پوستهای ایشان را تغییر می‌دهند ، پوست تازه بر بدن ایشان می‌پوشانند که عذاب در ایشان بیشتر تأثیر کند . پس حضرت به ابو بصیر گفت که آنچه گفتم : تو را کافی است؟ گفت : بس است مرا و کافی است .(338)
دوم در خبری از حضرت صادق‌علیه السلام منقول است که حضرت رسول‌صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند که : در لَیلَةُ المِعراج چون داخل آسمان اول شدم هر مَلَکی که مرا دید خندان و خوشحال شد تا آنکه رسیدم به مَلَکی از ملائکه که عظیم‌تر از او مَلَکی ندیدم با هیئتی بسیار مُنکَر و غضب از جبینش ظاهر ، پس آنچه ملائکه دیگر از تحیّت و دعا نسبت به من بجا آوردند ، او بجا آورد لکن نخندید و خوشحالی که دیگران داشتند او نداشت! از جبرئیل پرسیدم که این کیست که من از دیدن او بسیار ترسان شدم؟
گفت : گنجایش دارد که از او بترسی و ما همه از او ترسانیم . این «مالک» خازنِ جهنم است و هرگز نخندیده است و از روزی که حق‌تعالی او را والیِ جهنم گردانیده تا حال پیوسته خشم و غضبش بر دشمنان خدا و اهل معصیت زیاده می‌گردد ، و خدا این مَلَک را خواهد فرمود که انتقام از ایشان بکشد و اگر با کسی به خنده ملاقات کرده بود یا بعد از این می‌کرد البته بر روی تو می‌خندید و از دیدن تو اظهار فَرَح می‌نمود .
پس من بر او سلام کردم و ردِّ سلام به من نمود ، و مرا بشارتِ بهشت داد ، پس من به جبرئیل گفتم - به سبب منزلت و شوکت او در آسمانها که جمیع اهل سماوات او را اطاعت می‌نمودند - به مالک بفرما که آتش دوزخ را به من بنماید .
جبرئیل گفت که : ای مالک ، به محمّد [صلی الله علیه وآله وسلم بنما آتش جهنم را . پس مالک پرده‌ای را برگرفت و دری از درهای جهنّم گشود ناگاه از آن ، زبانه‌ای به آسمان بلند شد و ساطع گردید و به خروش آمد که در بیم شدم .
پس گفتم : ای جبرئیل! بگو که پرده را بیندازد . فِی الحال ، مالک امر فرمود آن زبانه را که : به جای خود برگرد ، پس برگشت .(339)
سوم به سند معتبر از حضرت صادق‌علیه السلام منقول است که حق‌تعالی هیچ کس را خلق نفرموده است مگر آنکه منزلی در بهشت و منزلی در جهنّم برای او مُقرَّر فرموده؛ چون اهل بهشت در بهشت قرار گیرند و اهل جهنّم در جهنم ساکن می‌شوند ، منادی ندا می‌کند اهل بهشت را که نظر کنید به سوی جهنم ، پس مُشرِف می‌شوند و نظر می‌کنند به سوی جهنم و منزل‌های ایشان را در جهنم به ایشان می‌نمایند که این منزلی است که اگر معصیت الهی می‌کردید داخل این منازل می‌شدید . پس چندان ایشان را فَرَح و شادی رو دهد که اگر مرگ در بهشت باشد بمیرند از شادی آنکه از چنین عذابی نجات یافته‌اند .
پس منادی ندا کند اهل جهنّم را که به جانب بالا نظر کنید ، چون نظر کنند منازل ایشان را در بهشت و نعمتهائی که در آنجا مُقَرّر شده به ایشان بنمایند و بگویند به ایشان که اگر اطاعت الهی می‌کردید این منازل را مُتَصرِّف می‌شدید ، پس ایشان را حالی رو دهد از اندوه که اگر مرگ باشد بمیرند .
پس منازل اهل جهنّم را در بهشت به نیکوکاران دهند و منازل اهل بهشت را در جهنم به بدکاران دهند و اینست تفسیر این آیه که حق‌تعالی در شأن اهل بهشت می‌فرماید : «ایشانند وارثان که به میراث می‌برند بهشت را و در آن مُخَلَّد و پایدار خواهند بود» .(340)(341)
چهارم و نیز از آن حضرت مَرویست که چون اهل بهشت داخل بهشت شوند و اهل جهنم به جهنم درآیند ، منادی از جانب رَبُّ العِزَّة ندا کند که ای اهل بهشت! و ای اهل جهنّم! اگر مرگ به صورتی از صورتها درآید خواهید شناخت آنرا؟
گویند : نه . پس بیارند مرگ را به صورت گوسفند سیاه و سفیدی و در میان بهشت و دوزخ بدارند و به ایشان گویند : ببینید ، این مرگ است .
پس حق تعالی امر فرماید که آن را ذبح نمایند و فرماید که ای اهل بهشت ، همیشه در بهشت خواهید بود و شما را مرگ نیست ، و ای اهل جهنّم ، همیشه در جهنّم خواهید بود و شما را مرگ نیست . و این است قول خداوند عالمیان که فرمود :
«وَ اَنْذِرْهُم یَوْمَ الْحَسْرَةِ اِذْ قُضِیَ الْاَمْرُ [وَهُمْ فی غَفْلَةٍ . . .] »(342)
«بترسان ایشان را از روز حسرت در روزی که کار هر کس منقضی شده باشد و به پایان رسیده باشد و ایشان از آن روز غافلند» .
حضرت فرمود : مراد این روز است که حق تعالی اهل بهشت و جهنّم را فرمان دهد همیشه در جای خود باشند و مرگ ایشان را نباشد که در آن روز اهل جهنّم حسرت بَرَند و سودی ندهد و امید ایشان مُنقَطِع گردد .(343)
پنجم از حضرت امیرالمؤمنین‌علیه السلام منقول است که فرمود : برای اهل معصیت نَقبها در میان آتش زده‌اند ،(344) و پاهای ایشان را در زنجیر کرده‌اند ، و دستهای ایشان را در گردن غُلّ کرده‌اند ، و بر بدنهای ایشان پیراهنها از مِسِ گُداخته پوشانیده‌اند و جُبِّه‌ها از آتش برای ایشان بریده‌اند ، در میان عذابی گرفتارند که گَرمِیَش به نهایت رسیده و درهای جهنّم را بر روی ایشان بسته‌اند ، پس هرگز آن درها را نمی‌گشایند و هرگز نسیمی بر ایشان داخل نمی‌شود و هرگز غمی از ایشان برطرف نمی‌شود ، عذاب ایشان پیوسته شدید است و عقاب ایشان همیشه تازه است ، نه خانه ایشان فانی می‌شود و نه عمر ایشان به سر می‌آید ، [«وَ نادَوْا یا مالِکُ لِیَقْضِ عَلَیْنا رَبُّکَ قال اِنَّکُمْ ماکِثُون»(345)] به مالک استغاثه می‌کنند که از پروردگار خود بطلب که ما را بمیراند . در جواب می‌گوید که همیشه در این عذاب خواهید بود .(346)
ششم به سند معتبر از حضرت صادق‌علیه السلام منقول است که در جهنم چاهی است که اهل جهنم از آن اِستِعاذَه می‌نمایند ، و آن جای هر مُتَکَبِّر و جَبّارِ مُعانِد است و هر شیطانِ مُتَمَرِّد و هر مُتَکَبّری که ایمان به روز قیامت نداشته باشد و هر که عداوت آل محمدعلیهم السلام داشته باشد .
و فرمود که کسی که در جهنم عذابش از دیگران سبک‌تر باشد کسی است که در دریای آتش باشد و دو نعل از آتش در پای او باشد و بند نعلینش از آتش باشد که از شدّت حرارت ، مغز دماغش مانند دیگ در جوش باشد و گمان کند که از جمیع اهل جهنّم عذابش بدتر است و حال آنکه عذاب او از همه سهل‌تر باشد .(347)

نظر بدهید

لینک ثابت - نوشته شده توسط عبدالله افشاری در یادداشت ثابت - جمعه 94 تیر 6 ساعت ساعت 12:13 صبح